Αγαπητοί συμμαθητές,
Με την ευκαιρία της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 θα ήθελα να σας μεταφέρω μία εμπειρία μου από το 1998 όταν υπηρετούσα Στρατιωτικός Αντιπρόσωπος του ΝΑΤΟ PfP στα Τίρανα.
Ήταν μετά το σκάνδαλο των "πυραμίδων" όταν η Αλβανία ήταν άνω-κάτω, σπασμένα στρατόπεδα και αποθήκες πυρομαχικών, νάρκες και πυρομαχικά σκόρπια , πεταμένα σε απόσταση αρκετή από τους χώρους φύλαξής των.
Προσπαθούσα να συντονίσω τις Νατοικές ομάδες που θα ερχότανε στην Αλβανία για αποναρκοθέτηση και εξουδετέρωση ναρκών και πυρομαχικών.
Για να μην μακρυγορώ, υπήρχε η Ελληνική Δύναμη Αλβανίας (ΕΛΔΑΛ) λίγο έξω απ' τα Τίρανα και επίσης ο επικεφαλής Αξκός Σύνδεσμος για διμερή στρατιωτικά θέματα Ταξίαρχος Αλέξανδρος Ξηρός.
Το πρωί της 27 Οκτ 1998 μου λέει
ο , μακαρίτης τώρα, Τξχος Ξηρός. Ρε Γιώργο θα βάλεις το αυτοκίνητο σου
(είχα ένα τζίπ ISUZU TROOPER) να πάμε στο Αργυρόκαστρο αύριο που είναι μεγάλη γιορτή.
"Μετα χαράς κ. Ταξχε" του απαντώ. Γιώργο, μου λέει, θα μας περιμένει ένας απόστρατος Αξιωματικός του Αλβανικού στρατού με Βορειοηπειρώτική καταγωγή στον οποίο θα δώσουμε καμμιά 200 πάνινα τσουβαλάκια για να βάζει εκεί τα κόκαλα των Ελλήνων στρατιωτών που σκοτώθηκαν το 1940 στις μάχες με τους Ιταλούς κυρίως στην περιοχή της Κλεισούρας, ανάμεσα Τεπελένι και Λεσκοβίκι- Πρεμετή. Τα βρίσκουν διάσπαρτα οι δικοί μας τον ειδοποιούν και αυτός πάει και τα μαζεύει. Σου έχω και μία έκπληξη μου λέει ο Ξηρός.Θα πάμε στο χωριό Βουλιαριάτι όπου έχει λειτουργία στην εκκλησία και μετά κατάθεση στεφάνου στο μικρό νεκροταφείο των Ελλήνων Στρατιωτών.
Ξυπνώ κατά τις 4.30 το πρωί την 28 Οκτωβρίου, παίρνω το αυτοκίνητο και πάω να πάρω τον Τξχο Ξηρό από το σπίτι του. Καθώς μπαίνει στο αυτοκίνητο μου λέει. Γιώργο πάμε από την ΕΛΔΑΛ γιατί κανόνισα με τον δκτή Ανχη (ΠΖ) Ροδόπουλο Κων/νο να μας δώσει δύο λεβέντες στρατιώτες με όπλα, κράνος και εξάρτηση για να παρουσιάσουν όπλα στο μνημείο στο Βουλιαράτι. Κατά τις 6 το πρωί το παλιό τζιπάκι μου με τον Ξηρό και τους δύο στρατώτες, ήταν καθόδόν για το Αργυρόκαστρο. Ήταν ακόμα σκοτάδι και από συνήθεια έβαλα στα μεσαία ΑΜ το ραδιόφωνο στους 729 KHz όπου η ΕΡΑ στο Α΄πρόγραμμα είχε μουσική και τι άλλο θα έβαζε από το "παιδιά της Ελλάδος παιδιά" με την Βέμπο. Φτιαχτήκαμε, ξέρεις τι είναι να τα ζείς αυτά στην Αλβανία.!!!!
Κατά τις 9 φτάσαμε στους Βουλιαράτες, λίγο πιό κάτω από το Αργυρόκαστρο. Ανεβαίνουμε δεξιά τον δρόμο και μπαίνουμε στο χωριό. Πήγαμε κατ' ευθείαν στην εκκλησία. Εκεί συμμαθητές έπαθα το πρώτο σοκ. Ο γέρος-παπάς που τον είχε ξηλώσει ο Εμβέρ Χότζα , λειτουργούσε και ο δάσκαλος με τα παιδιά του σχολείου ψέλνανε.. Η εκκλησία γεμάτη κόσμο. Μας χαιρετήσανε, το ίδιο και εμείς. Η χαρά ήταν φανερή σε όλους. Κάποιες γιαγιάδες (με τα άσπρα Πωγωνίσια μαντήλια τους) κλαίγανε. Ήμασταν οι πρώτοι Έλληνες Αξκοί μετά το 1940 με στολή στην λειτουργία στους Βουλιαράτες. Ακόμη η κατάσταση με τον Χότζα δεν είχε ξεκαθαρίσει βλέπετε. Σε λίγο ήλθε και ο Έλληνας Πρόξενος από το Αργυρόκαστρο. Μετά τη λειτουργία πήγαμε στα νεκροταφεία. Οι χωριανοί και εμείς. Παρέταξα τους στρατιώτες δίπλα από το κεντρικό μνημείο με το όπλο παρα-πόδα. Στρατιωτική μπάντα δεν υπήρχε βέβαια. Αλλά ο πρόεδρος του χωριού είχε ένα κασετόφωνο μεγάλο. Στην αρχή έπαιξε τον Αλβανικό εθνικό ύμνο. Μετά έγινε το ανεπανάληπτο που θα το θυμάμαι όσο ζω. Άρχισε ο Εθνικός μας Ύμνος. Δίνω "επ' ώμου- παρουσιάστε" και το είπα τόσο δυνατά ρε συμμαθητές με όλη μου την ψυχή.
Τα παλληκάρια μας στο μνημείο , άψογα εκτελέσανε και σε μια νεκρική σιγή αποδόθηκαν τιμές σε αυτούς που πέσανε στα Βορειοηπειρώτικα βουνά το 1940. Μετά ο μακαρίτης ο Τξχος Ξηρός πήρε το στεφάνι να το καταθέσει.
και με τρεμάμενη φωνή λέει ¨Αθάνατοι νεκροί, η πατρίδα τιμά σήμερα την μνήμη σας και την θυσία σας." Εκεί τον πήρανε τα δάκρυα και με φωνή σπασμένη από την συγκίνηση συνεχίζει ¨Έλληνες στρατιώτες, δεν σας ξεχνάμε και η Ελλάδα μας σας οφείλει πολλά".
Ήταν η πρώτη φορά μετά το 1941 που εν στολή αποδόθηκαν τιμές στα παλληκάρια μας. Οι Βορειοηπειρώτισες γιαγιάδες σε λίγο βάζανε μερικά λουλούδια στους τάφους των πεσόντων που δεν είχαν ονόματα παρά αριθμούς "ΑΣ 19", "ΑΣ 20" ΑΣ 21" .......
Αυτό που με συγκλόνισε αργότερα στην Κλεισούρα Τεπελενίου (εκεί που σταμάτησε το μέτωπο τον χειμώνα του 1941) ήταν εκεί σε ένα λειβάδι που σε έναν ξύλινο σταυρό που στεκότανε σε πέντε πέτρες για να μην πέσει,
πήγαμε για να καταθέσουμε το δεύτερο στεφάνι. Τότε ένα μικρό κοριτσάκι του Δημοτικού που κρατούσε μία Ελληνική σημαία, μου λέει : Κύριε σας παρακαλώ μου κρατάτε λίγο την σημαία για να απαγγείλω το ποίημά μου"
Έγινα λοιπόν "παραστάτης" και το μικρό Βορειοηπειρωτόπουλο απήγγειλε το ποίημα "Η ΣΗΜΑΙΑ"
Μέσα μας βαθιά για σένα
μια λαχτάρα πάντα ζει.
Σύμβολο είσαι της πατρίδας
και της λευτεριάς μαζί.
Γαλανόλευκη η θωριά σου,
και φαντάζεις μες στο νου
σαν το κύμα, σαν το γέλιο
του πελάου και τ’ ουρανού.
Της τιμής και της ανδρείας
την αστείρευτη πηγή
του λευκού σταυρού σου η χάρη
δυναμώνει κι ευλογεί.
Κι όσοι χάνονται για σένα
σπώντας σίδερα βαριά
ξεψυχούν και τραγουδάνε:
«Χαίρε, ω, χαίρε, Λευτεριά».
Αν αυτό ρε συμμαθητές δεν λέγεται γλυκιά εμπειρία,τότε τι είναι εμπειρία;;;;;;
Όλοι μας έχουμε πάει αντιπροσωπεία σε εθνικές επετείους .
Αλλά αυτήν την αντιπροσωπεία στους ΅Βουλιαράτες Αργυροκάστρου στην Βόρειο Ήπειρο δεν θα την ξεχάσω ποτέ.
Ήταν 28η Οκτωβρίου 1998...!!!
Γιώργος Βλαχογιάννης
